Laat ik maar met de deur in huis vallen, melasma – ook wel zwangerschapsmasker genoemd – is gewoon een heel vervelende pigmentstoornis. Melasma is een vorm van hyperpigmentatie die zich uit in donkerbruine, meestal grillig (symmetrisch) gevormde vlekken in het gezicht (vaak op het voorhoofd, de jukbenen en bovenlip). En die vlekken kunnen heel lastig zijn om aan te pakken.

Dr. Jetske Ultee studeerde geneeskunde aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam. Ze werkte vervolgens als arts-assistent en onderzoeker bij de afdeling plastische- en reconstructieve chirurgie, waar ze in 2010 promoveerde. Sinds 2004 is zij werkzaam als onderzoeksarts in de cosmetische dermatologie.

Als je het zelf hebt, of je kent iemand die het heeft, dan weet je meteen wat ik bedoel.

De laatste cijfers liegen er ook niet om. Van de zwangere vrouwen krijgt tot wel 56 procent last van melasma. En we zien dezelfde soort cijfers bij gebruikers van de anticonceptiepil. Wie denkt dat deze aandoening alleen vrouwen treft, heeft het mis. Ook mannen kunnen melasma krijgen.

Bekende triggers We weten wat de triggers zijn bij melasma, maar we weten gewoon niet wat de exacte oorzaak is. De zon speelt een cruciale rol, maar ook hormonale veranderingen, zoals het starten van bepaalde anticonceptiepillen, zwangerschap en menopauzale hormoontherapie kunnen melasma triggeren. En zelfs het waxen van je bovenlip! Soms heb je ‘geluk’ en verdwijnen de vlekken zodra je bijvoorbeeld wisselt van pil, of na het stoppen met het geven van borstvoeding. Maar dat is lang niet altijd het geval.

Bruine en grijsblauwe vlekken Melasma die oppervlakkig liggen zijn vaak bruin van kleur en redelijk goed te behandelen. Dieper gelegen pigmentvlekken herken je aan hun grijsblauwe kleur en zijn een stuk hardnekkiger. Waar bij uv-schade of ouderdomsvlekken een laserbehandeling wonderen kan verrichten, is dat bij melasma helaas een stuk ingewikkelder Deze vlekken kunnen namelijk zelfs verergeren door behandelingen als laser, microdermabrasie en chemische peelings (vooral in onervaren handen).

Mijn behandelplan bij melasma is vrijwel altijd een langetermijnstrategie en bestaat uit een combinatie van verschillende producten, medicatie en leefstijltips.

Ieder dag een SPF: zó belangrijk Zelfs zonder de zon kan melasma ontstaan. Maar de zon (en warmte trouwens ook) verergert deze klacht. Dat wil je uiteraard voorkomen. Elke dag je huid beschermen dus, zelfs als het bewolkt is. Ga het liefst ook voor een topkwaliteit zonnebrandcrème. En denk aan extra bescherming zoals een mooie hoed en zonnebril. Je maakt melasma hiermee dus niet per se minder – maar je zorgt er wel voor dat het niet erger wordt.

Smeer ook vitamine C en niacinamide Waar je melasma wel mee kunt verminderen, zijn (gewoon cosmetische) crèmes met vitamine C en niacinamide. Van deze stoffen weten we dat ze echt wat kunnen doen bij deze pigmentvlekken. Onderzoek toont zelfs aan dat een crème met 4% niacinamide net zo goed werkt als het medicijn hydroquinone, maar dan met veel minder bijwerkingen. Zorg dus dat je deze ingrediënten elke dag smeert!

Medicatie: azelaïnezuur en tranexaminezuur Wat je daarnaast nog kan proberen, is een medicinale crème met azelaïnezuur. Deze helpt vooral bij de meer oppervlakkige melasma. En zoals met eigenlijk alles, moet je dit middel wel echt twee tot drie maanden de tijd geven om te kunnen werken. Een redelijk nieuw middel in de behandeling van melasma is tranexaminezuur. Ik weet dat er al verschillende klinieken zijn die dit voorschrijven en goede resultaten boeken. Is jouw melasma heel hardnekkig, overleg dan eens met je arts of een van deze middelen iets zou kunnen zijn voor jou.

Laser of peeling? Ga naar een écht goed adres, want melasma kan er ook door verergeren Ik liet het al even vallen: veel behandelingen kunnen melasma juist verergeren in plaats van verbeteren. Ik ben dan ook zelf erg voorzichtig in het uitvoeren van laser- of peelingbehandelingen bij deze indicatie. En dat zou jij ook moeten zijn! Maar er zijn klinieken die hierin gespecialiseerd zijn. Ga altijd voor kwaliteit en niet voor de kliniek die de behandeling voor het minste geld uitvoert.

Voeding: zet lekker veel antioxidanten op je menu Ook van binnenuit kun je nog iets doen. We weten namelijk dat voeding met voldoende antioxidanten je huid (deels) kan helpen beschermen tegen uv-schade. En ik las recent nog in een studie dat hoe ernstiger de melasma, hoe lager het ‘antioxidantenniveau’ in het lichaam. Allemaal redenen dus om ervoor te zorgen dat dit op peil is!

Hoe? De meest onderzochte voedingstoffen zijn carotenoïden, vitamine C en E en de polyfenolen. Zo liet een onderzoek zien dat mensen die tien weken lang elke dag 40 gram tomatenpuree aten, veertig procent minder rood werden na uv-blootstelling. En als je dagelijks een blikje tomatenpuree niet zo aantrekkelijk vindt klinken; ook paprika, broccoli, wortels, druiven, bessen etc. kunnen beschermend werken. Zorg dat je daar elke dag voldoende van binnenkrijgt. En als dat niet lukt, kies dan voor supplementen.

Niet elke pigmentvlek is trouwens melasma. Er zijn nog meer soorten, die allemaal weer om een andere aanpak vragen. De bekendste pigmentvlekken zijn de vlekjes die door de zon ontstaan, en die we ook weleens ouderdomsvlekken noemen. Maar wist je dat je ook pigmentvlekken kunt overhouden na een wondje of acne? Binnenkort zal ik wat meer vertellen over de behandeling van deze pigmentvlekken.

Iedere week op zondag om 14.00 lees je op LINDA.nl de nieuwste ‘Huidwijzer’ van Jetske Ultee.  

Lees ook Jetske Ultee: ‘Vaak is er geen verschil tussen de werkzame stoffen in je dag- en nachtcrème’